In Lesotho is net de derde werkdag van start gegaan. Er is veel gebeurd na het laatste bericht. Tijd voor een update vanuit een zomers Ha Ntsi. Hopelijk verloopt het online krijgen van het bericht wat soepeler dan vorige keer. Voor de zekerheid ook nu weer even een ‘ timestamp’: het is woensdagmorgen als dit bericht geschreven wordt.
Terug naar zaterdag. Op het moment van ons laatste bericht hadden we net in drie teams een modeshowoutfit gemaakt van kranten, plastic zakken en WC-rolletjes. Na het eten volgde een flitsende modeshow. De opzet van de show was een fraai staaltje improvisatie van onze Afrikaanse groepsgenoten. Want improviseren dat kunnen ze.
Terwijl de zon de bergen en bomen rond onze school rood kleurt, wordt provisorisch een schijnwerper bevestigd aan onze veranda. De krukken uit de eetzaal vormen de tribune en in allerijl wordt een ceremoniemeester geschminkt. Er klinkt tromgeroffel (soeplepel op douche-emmer) en de modellen komen een voor een tevoorschijn. De ‘designers’ geven hun toelichting op de creaties. Ongelooflijk wat een lol je kunt hebben met een paar oude kranten…
En dan wordt het zondag. We gaan naar de kerk, direct bij de poort van ‘ons’ schoolterrein. Het is een Anglicaanse kerk, de dienst is het best te beschrijven met de woorden ‘liturgisch swingen’. We genieten van de Afrikaanse stemmen die elk lied prachtig maken. Na de afsluiting van de dienst mogen we als groep ook wat zingen: eerst een lied uit de Nederlandse bundel en daarna een swingend Halleluja-Hosanna in Sesotho. Prachtig om te zien hoe alles beweegt als we de gemeente uitnodigen mee te zingen.
De zondagmiddag geven we invulling aan het begrip ‘rustdag’. We hebben goede gesprekken, bekijken de bouwplaats en bouwleiders Smanga en Freek maken een planning voor de eerste bouwdagen. Aan het eind van de middag beklimmen we de berg naast het schoolterrein. We ontdekken hoe mooi onze directe omgeving is: prachtige vergezichten, eucalyptusbossen, waterstroompjes en hoge bergen omringen de plek waar we de komende weken verblijven.
We gaan bijtijds naar bed, want morgen is het zover: dat gaan we ‘echt’ aan de slag! De wekker gaat om 6.30 uur, om 7.00 ontbijten we en daarna is het eerste GMC: good morning conversation. In vijf groepen bespreken we elke ochtend verschillende thema’s met elkaar. Het is fascinerend om dat te doen in groepjes bestaande uit Zuid-Afrikanen, Basotho’s en Nederlanders.
We openen het bouwproject met het zingen van de drie volksliederen in de grootste ruimte van het gebouw dat we gaan renoveren. Het galmt prachtig door het vervallen gebouw. We zien ernaar uit om dit straks opnieuw te doen, maar dan in een gebouw dat er klaar voor is om het komende decennium een plek te zijn voor goed en veilig onderwijs aan de kinderen van Ha Ntsi.
Renoveren begint met slopen. Daarom veranderen we de World Servants-slogan voor de gelegenheid. Wij ‘slopen aan verandering’. Kort na het volkslied klinken er overal rammende hamers. Overal moeten de cementen dekvloeren weggebikt worden en de hele gestucte buitenschil van het gebouw moet vervangen worden. Ook verwijderen we alle kapotte plafondplaten, vullen we de gaten in binnenmuren en repareren we allerlei kleinere zaken. Een totale upgrade dus van een van de schoolblocks op het terrein.
Op maandagmorgen start ook het kinderwerkprogramma. Ook dit doen we (uiteraard) in gemengde groepen. Erg interessant om de programma’s intercultureel te combineren. Het programma start met ongeveer 25 kinderen, maar tegen het eind zitten er 60 kids met wie we zingen, Bijbelverhalen delen en spelletjes doen. Handpop Nigel vertaalt alle onderdelen van het programma naar Sesotho.
Terwijl iedereen aan het werk is, voltrekt zich een bijzonder spektakel in de eetzaal. Ik dacht dat ik wel ongeveer wist wat ik zou kunnen verwachten, maar dit project is echt in alle opzichten anders dan de vorige twintig die ik het meegemaakt. Wat een fascinerende ervaring om leiding te geven aan een project met deelnemers en stafleden met zoveel verschillende culturele achtergronden (Zuid-Afrikanen uit de stad en van het platteland, Basotho’s, Nederlanders, Zeeuwen en Friezen…)! Dit komt allemaal samen op maandagmiddag in de eetzaal in Ha Ntsi.
Samen met lokale coördinator Lineo en mededeelnemer Marenka proberen we alle voorbereiding samen te vatten in een schema, zodat de groep weet wat er gaat gebeuren (Nederlanders hebben daar behoefte aan…). Er blijken drie verschillende schema’s te bestaan waarin het programma staat en er zijn nog twee schema’s met corveetaken. Opmerkelijk genoeg valt eerste kerstdag niet in alle schema’s op dezelfde dag en dat is maar een klein voorbeeldje van het spektakel. Een uurtje of wat later vult Marenka met haar geweldige handschrift twee grote whiteboards met een schema dat elk Wiskunde-B-examen overtreft. Nog steeds staan er deelnemers omheen om te ontdekken of er logica in zit. Ik geniet ervan om het proces hieromheen te observeren.
Aan het eind van de bouwdag kunnen we zeggen dat er ontzettend veel is gebeurd. Een groot deel van het stucwerk ligt in de struikjes rond het gebouw, een stuk van de vloeren is verwijderd en alle zwakke delen van de plafonds zijn afgevoerd. Voldaan genieten we van het warme water in onze douche-emmers.
Die douche-emmers klinken simpel, maar ze zijn onderdeel van een culturele ervaring. Dagelijks zijn twee deelnemers verantwoordelijk voor het warme water dat in de keuken en bij het douchen wordt gebruikt. ’s Morgens om half vijf gaat hun wekker. Net als de mensen in de omgeving begint hun dag met het zagen van brandhout, opstoken van het vuur en vullen van de enorme kookpotten. Gedurende de dag gaan deze twee deelnemers steeds weer even terug om het vuur brandend en de potten vol te houden.
Het is haast onmogelijk om verslag te doen van alle culturele verschillen die we hier ontdekken, maar wat we na het (heerlijke!) diner van maandagavond meemaakten wil ik u niet onthouden. Na een wat ongemakkelijke discussie over de interpretatie van het corveetakenschema deelt hoofdleider Thandi kleine papiertjes uit. Iedereen moet op de voorkant de harde werker van de dag noteren en op de achterkant de luiaard van de dag. De Afrikanen beginnen trouw te schrijven, terwijl de Nederlanders luid protesteren. Termen als ‘ public shaming’ en ‘schandalig’ klinken door de eetzaal. Bij het voorlezen van de briefjes is duidelijk te merken welke briefjes van de Nederlanders zijn: er staat ‘protest’, ‘everyone’ of ‘nobody’ op, terwijl de Afrikanen geen enkel probleem hebben met het vellen van een (anoniem) persoonlijk oordeel.
Dinsdag beginnen we met ‘ Happy Birthday to you’. Khothatso wordt vandaag 17. Normaal gesproken is dat te oud om gevierd te worden, vanaf een jaar of 15 gaat een verjaardag onopgemerkt voorbij. Khothatso is ontroerd als ze een beschreven T-shirt, mentos, stroopwafels en een Engelstalige Bijbel krijgt. Het is haar mooiste verjaardag ooit.
We zetten onze sloopactiviteiten voort en ook het kinderwerk krijgt vervolg. ’s Middags helpt een groepje Nederlanders mee bij een jeugdprogramma van Youth for Christ. Ze kijken met 25 lokale jongeren een film en bespreken aan de hand daarvan een aantal sociale thema’s. De discussie raakt zo verhit dat de vertaler op een gegeven moment moet afhaken, maar programmaleider en mededeelnemer Nvolane is zeer tevreden over het verloop, net als de Nederlanders die erbij mochten zijn. Volgende week mogen we opnieuw meedoen met een jeugdprogramma.
Na het diner hebben we eventjes een momentje met de Nederlanders. Inmiddels hebben we een soort van internetverbinding en dus de mogelijkheid om de groetjes van de thuisblijvers voor te lezen. Mocht u in de gelegenheid zijn om uw groeten volgende keer in het Engels te doen, dan kunnen onze Afrikaanse groepsgenoten ook meegenieten. Want genieten doen we van uw berichten. Bedankt!
Zoals ik schreef is de groep nu weer druk bezig op de bouwplaats. Op wat onzorgvuldig werkende darmen na zijn we allemaal redelijk gezond. Sommige lichamen protesteren vanwege de derde achtereenvolgende dag cementrammen, maar we houden de moed er zeker in. Gek genoeg is er ondanks de even liefdevol als smakelijk versierde kerstboom in onze eetzaal nog geen sprake van kerstgevoel. Nouja… hoor ik daar iemand Jingle Bells zingen op de bouwplaats?
Vanuit een zonnig en heet Ha Ntsi wens ik u namens de hele groep een prachtig en betekenisvol Kerstfeest.
Willem-Jan
