Een update over de laatste drie volledige bouwdagen van de groep in Lobi. Lees bij over Life Skills, kinderwerk, huisbezoeken en de bouw.
Dag 13 - woensdag 19 juli
Het was vandaag weer een gebruikelijk vroege ochtend. Sommige mensen vonden het heel erg moeilijk om uit bed te komen. Het goede nieuws is wel dat de meeste mensen die ziek waren zich nu alweer een stuk beter voelen. De rijstepap was voor de meesten nog wel wat hoog gegrepen maar gelukkig was er voldoende brood voor iedereen. Na het ontbijt braken we weer in groepjes uiteen voor de GMG gesprekken, die vandaag over keuzes gingen. Hierna was het tijd om ons voor te bereiden op de bouw, kinderwerk en life skills. Zoals we ondertussen wel gewend zijn, begonnen we een klein beetje te laat met bouwen.
Het was de laatste dag Life Skills (zie uitleg in vorige post) en het thema ‘future’ en seksualiteit stonden op het programma. We startten om 10 uur wat in Zambiaanse begrippen 11 uur betekent. We hadden dus een uur minder de tijd en besloten dus om alleen op seksualiteit verder te gaan. Dit was nog wel even spannend omdat we maar 1 andere keer de hele groep samen hebben gehad, meisjes en jongens, dus in het begin was het wat moeizaam. Toen iedereen eenmaal loskwam, werden er veel dingen over en weer geleerd van elkaar. We gaven aan dat om de doelen te bereiken die ze in de eerste sessie hadden verteld aan ons je je school af zou moeten maken. En je school afmaken (primair en secundair) is onmogelijk wanneer je, op zo’n jonge leeftijd, voor een kind moet zorgen. Hier probeerden wij over in gesprek te gaan en de jongeren gaven aan dat een groot deel van hen seksueel actief was maar dat niemand eigenlijk bescherming gebruikte, wat dus een groot risico geeft op zwangerschap en ziektes.
Roos, die vandaag als extra kwam helpen in dit gesprek, benoemde wat tips om de jongeren verder te helpen met veilig handelen. Ze hadden nog nooit van gehoord van andere handelingen dan de daadwerkelijke daad en vonden het maar een gek onderwerp. De kinderen waren extreem on-onderwezen op seksueel vlak en zo kwam het toch wel ongemakkelijke en enigszins komische gesprek waarbij wij de jongeren uit mochten gaan leggen welke andere manieren er ook zijn. We hebben het gesprek uiteindelijk geconcludeerd door te zeggen dat wanneer ze nog meer vragen hebben ze altijd naar ons toe konden stappen en deden nog een spelletje om het programma af te sluiten. Het programma dat door World Servants was opgezet is hier in Lobi goed geslaagd.
Ondertussen was de District Commissioner van district Lundazi en een naastgelegen district ook gearriveerd. Dit is de vrouw waar Garbrich, Gerjen en Roel eerder op bezoek waren geweest. Samen met Garbrich kreeg ze een rondleiding door Lobi en over onze bouwplaats. Ze herkende Gerjen en Roel direct toen ze tijdens de lunch ook even bij ons kwam kijken. Ze was dankbaar voor onze inzet en hoopte op een mooie uitkomst en terugreis.
Het kinderwerk ging vandaag over het verhaal van Jozef. We begonnen met het toneelstukje van Jozef in de put, wat heel mooi werd gespeeld door ons kinderwerk team. Na het toneelstuk kregen alle kinderen een getekende jas die ze mochten inkleuren. Iedereen kreeg hiervoor 1 potlood en dan konden ze ruilen. Na het kleuren hadden sommige kinderen opeens wel meerdere potloden. Vooral de oudere kinderen hadden er wat meer en de meeste jonge kinderen geen een meer. Na het tekenen, wat iets langer duurde dan verwacht, was het tijd voor een kruiwagenrace. De kinderen vonden dit allemaal heel erg leuk en waren super fanatiek.
Bij het bouwen werd er ondertussen super hard doorgewerkt; hier waren na de lunch alle buitenmuren gepleisterd. Dit vroeg het uiterste van onze ‘daka’ makers die hiervoor erg hard aan het scheppen waren. Na de lunch hebben we achter het schoolgebouw heel veel stenen verplaatst naar de community house. Hier moesten we door een gebrek aan mankracht soms met de stenen gooien. Normaal geven we ze door maar daar was de afstand nu net iets te groot voor. Austin wilde het welbekende notenkraker stuk oefenen tijdens het stenen gooien, tot gevolg waarvan onze David even overging tot een korte adempauze.
De dag werd geconcludeerd met het avondeten waarbij er weer kip op het menu stond. Na het eten werd er menig schaakpotje gespeeld en ook werd de ‘braid’ traditie doorgezet door het eerste kinderwerk groepje, ondersteund door ‘Bear Grills Jurre’ die er hun levenswerk van hebben gemaakt om alle kinderen maandagmiddag bij het eindfeest te voorzien van een armbandje. Iedereen zoekt weer redelijk vroeg de lakens op, morgen weer een lange dag voor de boeg.
Dag 14 - donderdag 20 juli
Na een lange tijd werd voor het eerst bijna iedereen weer fit wakker. Dat betekent dat er na een stevig ontbijt weer door een grote groep gebouwd kon worden. Deze keer was het tijd voor nieuwe taken, het pleisteren van de muren en het maken van cement, oftewel daka zoals de lokale bevolking dat hier noemt. Na de rollen verdeeld te hebben, kon iedereen aan de slag.
Ondertussen ging een nieuw kinderwerkgroepje met een hele stoet kinderen op weg naar het kerkje om daar samen met de kinderen liedjes te zingen en te knutselen. Als eerste werd het verhaal van de ark van Noach uitgebeeld in een toneelstuk. Hierna was er een activiteit en een knutselwerkje rondom ditzelfde verhaal. De kinderen waren druk bezig met het maken van hun eigen dierenmasker en lieten dit na afloop trots zien aan de rest van de groep. Na afloop speelden de kinderen nog enkele spelletjes en was het voor ons tijd voor de lunch.
Na de lunch zijn wij weer gaan bouwen. Volgens de planning zouden de jongens om drie uur op huisbezoek gaan bij verschillende huizen in de buurt. Dit werd volgens Zambiaanse principes een uurtje later omdat Moffat nog in bad lag. Na een korte wandeling werd de groep in tweeën verdeeld, waarbij de ene groep op bezoek ging bij een boerderij dichtbij de school en de andere groep meerdere huizen in de buurt bezocht. De boer liet ons zijn grote stuk land zien, waarop hij meerdere gewassen houdt, waaronder maïs en bonen. Deze etenswaren zijn erg populair en belangrijk in Zambia. Dit komt doordat er tijdens het regenseizoen weinig te eten is, meestal maar 1 maaltijd per dag, en er veel maïs wordt ingeslagen die de bevolking eet tijdens deze maanden. Daarom houdt bijna iedereen in de regio maïs en bonen. De boer heeft ook veel dieren, waaronder duiven die hier veel worden gegeten.
Na de rondleiding over het stuk land, liet hij ons binnen in zijn huis. Hij woont hier samen met 12 andere familieleden, die het huis eerst moesten verlaten voordat we naar binnen konden. Eenmaal binnen was te zien dat de boer in luxe leeft voor deze regio, met een woonkamer, een televisie en meerdere slaapkamers. De andere groep ging langs verschillende huizen, waaronder naar het huis van de ‘headman’ van de buurt. Dit is de man met de hoogste status binnen het dorp die het als het ware voor het zeggen heeft in die buurt. Ze brachten ook een bezoek aan een boer die onder andere meer dan 100 kippen houdt. De mensen leven hier van landbouw en doen vooral aan ruilhandel. Ook al was er hierdoor weinig geld, de mensen leven hier nog relatief goed. De groep bracht een bezoek aan het maïsveld en mocht hier zelfs het maïs kolven.
Garbrich deed als heuse kindervriend nog zijn best om contact te zoeken met de jeugd uit de buurt. Dit resulteerde in een huilend kind en een troostende moeder. Bijgekomen van de schrik gingen beide groepen op weg terug naar de school. Bij terugkomst was er voor de school een ‘echte’ Zambiaanse band gearriveerd. Ze hadden zelfgemaakte instrumenten bij zich. Meerdere Servants waagden zich in het midden van de cirkel aan dansende dorpelingen. De mensen uit de buurt stelden dit op prijs en dit betaalde zich uit in een steeds groter wordende cirkel. Helaas was de tijd van de band al snel voorbij en begon het donker te worden. Tijd om te gaan eten.
Na het eten was het tijd voor een spel van Emma Brandse waarbij Jesse het “slachtoffer” was, omdat hij achter het doel van het spel moest komen. Na vele vragen en ongeveer een half uur was dit toch eindelijk gelukt en kon Jesse weer rustig ademhalen. Hierna werd het tijd om te gaan slapen. Morgen weer een drukke dag voor de boeg, met onder andere een belangrijk bezoek van de chief.
Dag 15 - vrijdag 21 juli
“Goeiemorgen, vandaag is het vrijdag 21 juli, het is mooi weer er staan geen files, het is 6 uur ‘s ochtends en weer een mooie dag, we gaan ervoor.” Na deze wake-up call van Garbrich moesten we toch echt op gaan staan en maakten we ons klaar voor het ontbijt. Na het ontbijt begonnen we onze laatste hele bouwdag. Alleen komende maandag gaan we nog een halve dag klussen en hopelijk gaat het dak er dan op.
De ochtend stond in het teken van stucen van de muren en daka maken. Dit is en blijft een zware klus waardoor veel mensen het nu wel gaan voelen in de spieren en de rug. Naast het stucen heeft het hoofd van de school, Bensic, Jochem en Roos gevraagd om een ontwerp te maken voor op het welkomstbord van de school. Ze hebben dit uitgetekend en later in de middag samen met helpende hand Austin geschilderd. Vandaag waren we allemaal best wel een beetje gespannen want de Chief, de grondeigenaar van de gemeenschap en dus een belangrijke man, zou op bezoek komen. De Chief wilde natuurlijk zien hoe hard wij konden bouwen en hoe goed de gemeenschap ons ondersteunde.
We bleven dus maar bouwen om een goede indruk te maken en gelukkig hoorden we op een gegeven moment de luxe bak van de chief over de hobbelige weg naar Lobi komen aanrijden. Het was een hele plechtigheid waarin Garbrich (hier ook wel Gabriel genoemd) samen met allerlei andere belangrijke mensen overal naartoe moest lopen. De spanning was terecht, want de Chief was niet tevreden over het dorp. Hij had eerder in ruil voor fietsen aan de hoofmannen gevraagd om iets te doen tegen jeugdhuwelijken en dit ook in een rapport op te nemen. Samen met alle overige chiefs en de landelijke overheid is er een wet aangenomen waarin is opgenomen dat vrouwen niet te vroeg het huwelijk mogen betreden. De hoofdmannen hadden hier echter niets mee gedaan en hadden tevens niets gerapporteerd aan de Chief. Hij was daar niet bepaald tevreden over. Ook moeten de hoofdmannen van elk dorp noteren wie er wel en niet geholpen hebben met de bouw van de school, want de Chief vond dat de bouw te langzaam ging en dat er niet genoeg locals hielpen.
Toen het eindelijk tijd was om te lunchen, kwam de hele stoet hoge piefen langs in het rieten hutje waar we altijd eten. Nadat we allemaal waren opgestaan en gingen klappen voor de Chief kon hij beginnen met zijn verhaal waarin hij trots vertelde over zijn gebied en dat hij zijn taak als Chief zag als een roeping van God. Wij hebben hier wederom voor hem gebeden, waar hij erg dankbaar voor was. Hij bedankte ons en ging naar buiten, om ons en de rest van de gemeenschap vervolgens nog urenlang te observeren.
Na de lunch ging ook de allerlaatste kinderdag van start, vandaag het groepje van Mirjam. Het ging vandaag over het verhaal van Mozes door de Rode Zee. Nadat het toneelstukje dat hierbij hoorde voorbij was, gingen ze verder met het maken van een papieren happertje. Dit bleek voor de juf een meester wat te hoog gegrepen dus ook die moesten geholpen worden. Tegelijkertijd hebben de jongste kinderen zitten kleuren. Ten slotte is er zoals gewoonlijk nog veel gezongen en zijn er spelletjes gespeeld. Naast het kinderwerk waren ze nog tot ver in de middag bezig op de bouw. Dit kwam omdat er erg veel daka gemaakt was en er kon pas gestopt worden als dat op was gemaakt. Ook waren er na de lunch al een aantal mensen druk bezig met het voorbereiden van de pannenkoekenavond, waarbij we samen met de locals pannenkoeken zouden gaan eten. Dit ging helaas niet zoals verwacht, want de pannen waren nog te nieuw en daardoor bakten de pannenkoeken aan.
Austin is daarom helemaal naar Lundazi gereden om gebruikte pannen te halen uit het CCAP gebouw. Gelukkig ging het bakken vervolgens beter. Dit werd bevestigd toen de Chief zelf maar liefst 4 pannenkoeken kwam proeven. De hulpjes wilden ook wel proeven, maar als we hieraan hadden toegegeven, hadden we 's avonds zelf niks meer gehad. De Chief weet in elk geval wel wat hij wil, want als het aan hem ligt komen we volgend jaar weer terug en krijgen we allemaal een stukje land. De Chief nam het de bevolking zelfs kwalijk dat we niet langer blijven.
Om 6 uur gingen we zitten rondom de bakplaats (waar we even moesten wennen aan de hoeveelheid rook) waar de locals langzaam binnen kwamen druppelen, van bouwlui tot headman tot het gezin van Bensic. Ze kwamen allemaal lekker gemixt tussen ons in zitten waarna de maaltijd kon beginnen. Een viertal van ons liep telkens langs met pannenkoeken, poedersuiker en stroop. De locals vonden de combinatie van stroop en suiker maar al te lekker. 3 rondes en wat lokale frisdrank verder liep de avond ten einde. Iedereen was moe maar sommigen van ons bleven nog om gezellig te kletsen of een spelletje te spelen. De sfeer zit er nog steeds goed in dus we kijken uit naar morgen. Het voelt wel alsof de vakantie bijna op zijn einde loopt omdat we nog maar een paar dagen in Lobi zijn.
