Het is alweer twee dagen geleden sinds het laatste dagverslag van de groep. In de tussentijd zijn er meerdere hoogtepunten geweest. Lees meer over onder andere ons kerkbezoek, interland, bezoek aan Lundazi en Football4Water.
Dag 8 - zaterdag 15 juli
Ondanks dat het weekend was, ging de wekker gewoon weer om 6 uur. Er was besloten dat we 's ochtends nog zouden gaan bouwen, ook al is de zaterdag eigenlijk een rustdag qua bouw. Dit was bedoeld om wat werk in te halen van de gemiste bouwdagen wegens de vertragingen op de heenreis. Na het gebruikelijke bakje rijstepap en de goede-morgen-gesprekjes ging de groep uiteen. Van onze groep gingen negen mensen met Moffat op pad om de markt van Lundazi (een “stad” met een vergelijkbaar inwonersaantal als Bennekom) te verkennen. Ondertussen hielpen Emma en Laura met wassen en Aline, Mirjam en Jochem met het koken van de lunch. Door te helpen met de was, kwam het besef opnieuw hoe blij je mag zijn met een wasmachine. De handen waren geschaafd van al het schrobben. Bij het koken werden aardappels geschild, kip geplukt en een gezonde salade bereid met lekker veel mayo. Maar gelukkig ging het grootste gedeelte van de groep daadwerkelijk aan de slag waarvoor we zo vroeg vanonder onze klamboes vandaan waren gekomen, lekker beunen op de bouw.
Het doel, gesteld door onze bouwleider René, waar die ochtend naar gestreefd werd, was het finishen van het metselen van de bakstenen muur. Vol enthousiasme hesen onze werkers zich in hun werkkleding en gingen aan de slag. Halverwege de ochtend leek een tekort aan bakstenen te ontstaan. Vrouwen, met vaak een kind op de rug, uit de nabije dorpen sjouwden vanaf de steenoven steen voor steen de bakstenen naar de bouwplaats. Wij, als typische Nederlanders met een soms net iets te grote voorliefde voor efficiëntie, concludeerden dat dit beter kon. De vrouwen, samen met enkele toeschouwers en lokale timmermannen, vormden samen met ons een trein van zo’n 100 meter van de steenoven tot aan de bouwplaats. De bakstenen werden vervolgens één voor één via de lijn doorgegeven. Af en toe verliet een moeder met een kind de lijn, tijd voor borstvoeding enkele meters verderop. Hier ondervond de lijn echter geen hinder van, want waarom bakstenen doorgeven als je ze ook kunt doorgooien? Gelukkig vielen hierbij geen gewonden, want er wilde nog wel eens een baksteen breken en waar wij schoenen met ijzeren neuzen droegen, hadden de locals hooguit een paar slippers aan.
De groep die naar Lundazi ging, reed met Moffat mee in een soort terreinwagen waar we op twee bankjes achterin tegenover elkaar plaatsnamen. Tijdens de hobbelige rit legde Moffat nog wat dingen uit aan ons. Hij liet ons suikerriet zien, wat gebruikt wordt om op te kauwen en te zuigen voor de lekkere zoete smaak en legde uit waarom Lobi niet aangesloten is op het stroomnet. Dit komt doordat Lobi de units die hier voor nodig zijn niet kan betalen. Eenmaal aangekomen in Lundazi werden eerst nog even de nodige blazen geleegd. De rest van de groep liep ondertussen naar een kleermaker om te kijken naar kleding die hier gemaakt wordt van stukken stof. Met de complete groep liepen we verder naar een winkel die stoffen verkoopt. Onderweg liepen we langs marktkraampjes die vooral bestonden uit gedroogde vis en slippers. Nadat een aantal van ons een stuk stof hadden gehaald, liepen we naar een kleermaker om te zorgen dat deze stukken stof ook daadwerkelijk tot kledingstukken worden gemaakt. Na even over de gezellige markt in Lundazi te hebben gelopen, liepen we nog naar een soort winkelcentrumpje met een supermarkt waar wat lekkers gehaald kon worden. Na dit alles gezien te hebben, reden we weer terug richting Lobi.
Na wederom een uitstekende, met hulp van onze eigen strijders gemaakte lunch startte het middagprogramma. Allereerst stond Football4Water (F4W) op het programma. De vrijdag ervoor was hierover vergaderd en was besloten dat er van 14.00 tot 15.00 een aantal trainingsoefeningen gegeven zouden worden. Deze training zou afgesloten worden met een toernooi tussen drie dorpen uit de gemeenschap Lobi. Voor de zekerheid hadden we afgesproken om de dorpelingen te vertellen dat F4W een halfuurtje eerder zou beginnen zodat ze op tijd zouden komen. Eerder die dag hadden we nog te horen gekregen van enkele Zambianen dat ze zeer accuraat de tijd wisten door naar de stand van de zon te kijken. Er zijn veel dingen die wij kunnen leren van de manier van leven die hier gehanteerd wordt, maar ik denk dat ik voor het overgrote deel van de groep spreek, wanneer ik zeg dat een horloge zeker geen overbodige luxe is. U raadt het al, dat halfuurtje speling was zeker nodig. De eerste spelers van de dorpen kwamen op hun dode gemakje aankakken rond een uurtje of drie, waardoor ons zorgvuldig voorbereide plan weer in de prullenbak kon. Toen we aan Moffat vroegen of er iets fout was gegaan met het doorgeven van de tijd, haalde hij lachend zijn schouders op. Uiteindelijk lieten we de trainingsoefeningen maar achterwege en gaven we een snelle hygiëne voorlichting, waarna het toernooi begon. Inmiddels waren de complete dorpen uitgelopen om te komen kijken en zat de sfeer er goed in. De toeschouwers kwamen niet voor niets, het bleef spannend tot de laatste wedstrijd, die in strafschoppen eindigde. De scheidsrechter van deze wedstrijd, Thijs, moest onder de hoge druk van joelende dorpelingen bepalen of de beslissende strafschop, die ervoor gezorgd had dat de lat van het doel was geschoten, over de lijn was geweest of niet. Thijs was resoluut, geen goal! Ook nadat VAR Laura met de videobeelden eraan te pas was gekomen, bleef onze Makkelie bij zijn standpunt. Ondanks de nodige improvisatie was het Football4Water evenement al met al een succes.
Na even gekeken te hebben bij het voetbaltoernooi, zijn de meiden samen met Moffat en de directeur naar dorpjes in de buurt gegaan. Ze zijn in tweeën gesplitst en konden van alles vragen aan de lokale bewoners doordat Moffat en de directeur vertaalden. We zijn achter verschillende dingen gekomen. Zo vertelden ze zelfvoorzienend te zijn, dat ze in het regenseizoen maar één maaltijd per dag eten en dat er ook mannen zijn die meerdere vrouwen hebben. Daarnaast hebben we met ze gedanst en gezongen. Ook kregen we inzage in hun huizen. Doeken tegen de muur en pannen opgehangen. Verder was er weinig te zien. Ook geen matrassen; ze maken gebruik van rieten matjes. Meerdere keren ‘schrokken’ we van verhalen. Zo was er een vrouw die op haar viertiende was gestopt met school. Dit kwam doordat ze zwanger was en uitgehuwelijkt werd. De community is arm en de familie van de vrouw krijgt een geschenk bij het huwelijk. De mensen hebben niet veel om te doen overdag waardoor ze veel aan seks denken en dit soort situaties vaak voorkomen. Na twee geschenken: een zak pinda’s en aardappels, om de dankbaarheid van onze komst uit te spreken, keerden de meiden weer terug naar het voetbaltoernooi.
’s Avonds was er tijd voor een kampvuur bij de dames van de keuken. Bij dit kampvuur werd er gedanst en gezongen en werden de nodige verhalen uitgewisseld. Al met al was het een drukke maar leuke dag.
Dag 9 - zondag 16 juli
Terwijl de zon langzaam begint op te komen en de haan kraait, kunnen wij ons nog lekker een keer omdraaien met de gedachte dat wij vandaag voor een keer kunnen uitslapen. Desalniettemin weerhield dit sommige vroege vogels er niet van om een rondje te gaan plandelen (plastic opruimen tijdens wandelen). Dit is een idee waar we tijdens de MDT-dag van World Servants kennis mee hebben gemaakt. Zo rond een uur of 8 waren ook de schoonheidsslapers ontwaakt. Toen was het tijd voor het ontbijt. Op het menu stond inmiddels het standaard ritueel namelijk: rijstepap, gebakken ei en brood met een variatie aan beleg; meegenomen uit Nederland. Na dit heerlijke ontbijt is het tijd voor de kerkdienst. Iedereen heeft zijn nette kleding aangetrokken. Vervolgens gingen wij op weg naar het kerkgebouw wat niet meer dan een stenen omheining is. De vloer van het kerkgebouw ligt er nog niet in en er zit ook geen dak op het gebouw. Daarnaast moesten we ook nog alle banken en stoelen naar het kerkgebouw brengen. Toen we dit allemaal hadden gedaan, was het tijd om aan de kerkdienst te beginnen. Tot onze verbazing waren er slechts enkele Zambianen aanwezig, maar dit weerhield ons er niet van om de kerkdienst te beginnen. Met Moffat als voorganger, ons Baal als predikant en het World Servants koor kan dit niet anders dan een succes worden. Na een korte opening van Moffat was het tijd voor het World Servants koor om ten tonele te verschijnen. Daar zongen wij een viertal liederen met als klap op de vuurpijl King of Kings. Vervolgens was het tijd voor de preek van Garbrich over Jezus die de melaatse man genas. Op papier had Garbrich een preek van 2x20 minuten. 20 minuten preken in het Engels en 20 minuten vertalen in het Tumbuka door Moffat. Ondertussen druppelen de Zambianen langzaam binnen. De Zambiaanse sferen blijken ook invloed te hebben op het tijdsbesef van Garbrich want de preek duurde iets langer dan verwacht. Na een uur en een kwartier branden in de zon is het zover: "Amen". Garbrich’s preek is afgelopen, hij neemt plaats in de banken waarna Lennart hem meteen complimenteert: "Goed zo Garbrich, kort maar krachtig." Door jaren ervaring ging Garbrich er wijselijk maar niet op in. Daarna was het tijd voor het Zambiaanse koor, dat meer dan een uur te laat was, om een aantal liederen te zingen. Als afsluiting van de dienst zingen wij nog twee liederen en hierna kunnen wij direct doorlopen naar de lunch (het is inmiddels al 12:30). De lunch was krachtvoer voor onze interlands, want in de middag staan de volgende voetbalwedstrijden op het programma:
- Vrouwen van Lobi school - WS vrouwen
- Mannen van Lobi school – WS mannen
Analyse vrouwenwedstrijd
Voordat de wedstrijd plaats kon vinden, moesten eerst de beide volksliederen gezongen worden. De twee ploegen stelden zich op, waarna het eerste fluitsignaal volgde. De eerste helft was voor sommigen nogal onwennig, vooral de familie van Doorn had moeite om de bal niet in de handen te pakken. Ook kwam Marijke met overtuiging op de bal afgestormd, waarna een ongelofelijke misspeer volgde waardoor ze plat op de grasmat kwam te liggen (eigenlijk een zandbak met hier en daar een plukje gras). De coach Thijs ziet dit allemaal met lede ogen aan. Hij had de handen vol aan het coachen van zijn team en werd ondersteund door zijn assistent Niek. Aan de outfit van de coach kan het zeker niet hebben gelegen. Hij stond namelijk in een strakke witte blouse met das omgeslagen over de schouder door de inspanning en een hele snelle coup (Philip Cocu 2.0). Langzaam kwamen de dames er beter in en volgden de eerste kansen voor o.a. het Emma duo, Laura en Doran, helaas geen goal tot gevolg. Toen volgde het rustsignaal en was er even ruimte voor de coach om zijn team de nodige instructies mee te geven om de linies van de tegenstanders nog beter te kunnen bestrijden. Dit met succes voor de WS vrouwen, want in de tweede helft was het dan toch echt zo ver: het eerste doelpunt. Emma B stoomde op over de as van het veld en gaf een fantastische steekbal op Doran die rustig onder de druk bleef en de bal in de hoek legde. De dames speelden de wedstijd daarna professioneel uit, eindstand 0-1.
Analyse mannenwedstrijd
De mannenwedstrijd volgde in de zinderende sfeer die er al was na de vrouwenwedstrijd. De mannen liepen onder leiding van aanvoerder Garbrich warm en daarna verzocht de scheidsrechter ons om klaar te gaan staan voor de aftrap. Het fluitsignaal klinkt en de wedstrijd is los. Al snel verliezen wij de bal en kunnen de Zambianen ten aanval trekken. Dit is echter geen probleem voor onze verdediging bestaande uit Corné, David, Jurre en Jochem die de bal makkelijk terug naar voren werken. De eerste helft is met name een strijd op het middenveld met her en der wat kansen. De Zambianen kregen eerst een aantal corners, maar door ons voordeel in lengte winnen wij elk kopduel. Daarna volgt er een enorme kans voor onze superspits Garbrich die na een diepe bal van Ties vrij op de goal afrent, hij wordt daarbij wel op de hielen gezeten door een van de snelle Zambianen. Een enorme kans, maar helaas kon Garbrich de druk niet aan en schoot hij de bal recht op keeper Bensik (directeur van de school in Lobi). Verder gebeurt er weinig de eerste helft. De spelers gaan de rust in met de brilstand op het bord, 0-0. Wat volgde is een uitgebreide teambespreking en twee wissels: Lennart voor Ties en David voor Jesse. De tweede helft begint niet zo sterk nadat Rene wordt gepasseerd door een Zambiaan op snelheid, maar gelukkig weet hij dit ook weer goed recht te zetten. Het spel ging heen en weer, maar er volgden niet echt veel kansen. Dit vraagt om maatregelen. Enkele wissels worden doorgevoerd en keeper Mees gaat spelen als linksback en Tim vervangt zijn plek op goal. De wissels lijken effect te hebben en al snel kregen we een grote kans. Jasper speelde de bal na een duel om de bal richting Lennart en die nam hem achter het standbeen aan en haalde uit, de bal stuiterde richting de hoek. Bensik houdt de bal tegen, maar door deze vervelende stuit laat hij de bal los. Een zeer grote fout, zo blijkt. Vanuit de achterlinie is David namelijk opgestoomd en die neemt de bal in een keer op de volley. De bal vliegt keihard in de onderhoek en iedereen komt het veld op gestormd om de goal te vieren. Wat volgt is een publiekswissel waarna er nog ongeveer 5 minuten speeltijd over blijven. Deze minuten bleken wel Zambiaanse minuten. Wat volgde was een beetje chaotisch voetbal van onze kant waarbij het wegwerken van de bal soms voor problemen zorgde. Maar uiteindelijk weten we de nul te houden en winnen ook de heren van World Servants hun wedstrijd met 0-1.
Vervolg
Na de beide interlands gaan we terug naar de school waar we ons opfrissen in de douches. De douches bestaan uit rieten cabines waar we ons met een klein bakje in een emmer water kunnen schoonmaken. Daarna wordt er nog door enkelen een wasje gedaan in een emmer en dan is het alweer tijd voor het avondeten. Voor het avondeten beginnen we buiten de eettent met een kringgebed waarbij iedereen dingen uitspreekt waar hij/zij dankbaar voor is. Daarna schuiven we wederom aan voor een lekker diner. ’s Avonds worden er nog wat spelletjes gespeeld, sterren gekeken en de nodige verhalen opgeschreven. Langzaam aan zocht iedereen zijn slaapplek op want morgen staat er weer een zware dag bouwen op het programma.
Bedankt!
We willen graag iedereen bedanken voor de mega lieve groetjes die zijn achtergelaten. We waren overweldigd van alle reacties die binnen zijn gekomen en hadden een halfuur nodig om alles door te lezen. Fantastisch! Het doet onze mededeelnemers goed dat ze af en toe iets van het thuisfront horen. Stiekem is iedereen ook wel nieuwsgierig naar hoe het er in Nederland aan toe gaat. Benieuwd naar welke reacties er tot nu toe allemaal al zijn binnengekomen? Lees ze hier.
